Home

Kwelders zijn zeldzame gebieden met een unieke flora en fauna. De Groninger kwelders zijn onderdeel van het waddengebied dat zich uitstrekt van Den Helder tot Esbjerg in Denemarken. Vanwege de bijzondere natuurwaarden zijn de kwelders aangewezen als Natura2000 gebied. De kwelders worden gebruikt voor de beweiding door vee.

De Vereniging van Oevereigenaren en Gebruikers (VOG) komt op voor de belangen van eigenaren en gebruikers (pachters) van de Groninger kweldergebieden en de zeedijk. De VOG werkt samen met vele partijen om dit bijzondere gebied in stand te houden.

Kwelders zijn begroeide stukken land die direct aan zee grenzen. Bij storm of extra hoog water komt een kwelder onder water te staan. Met het zeewater meegevoerde zand- en slibdeeltjes komen tussen de planten terecht en spoelen niet meer weg. Door deze opslibbing worden kwelders geleidelijk steeds hoger.
Er is een groot verschil tussen lage en hoge kwelders. Lage kwelders staan bij vrijwel elk hoogwater onder water, terwijl hoge kwelders alleen bij stormvloed onder water komen. Door het regelmatige zoutbad groeien er op de kwelder alleen maar planten die tegen zout in de bodem kunnen. Kwelders zijn zeldzame natuurgebieden met een unieke flora en fauna. Vroeger bestond een kwart of meer van Nederland uit kwelders! Verreweg de meeste zijn al eeuwen geleden ingedijkt.

Om de biodiversiteit te vergroten zijn in de jaren 2010-2013 de kwelders letterlijk op de schop gegaan. Het gebied is veilig gemaakt voor beweiding met vee. Door te beweiden ontstaat er meer variatie in de vegetatie, waarvan ook vogels profiteren. De VOG stimuleert haar leden om de kwelder te beweiden en streeft zoveel mogelijk variatie na. De provincie Groningen stelt hiervoor een subsidie beschikbaar.
Het kwelderherstelplan was een samenwerking tussen de VOG, Natuurmonumenten en Het Groninger Landschap en is betaald vanuit het Waddenfonds. In dit bewaarnummer van ‘’kwelderherstel’’ leest u meer.

Wandelen over de kwelder

Stap je over de zeedijk dan beland je in een andere wereld. Een hele stille wereld, met schapen als witte stipjes op kleurrijk kwelderland en de grijze zee als horizon. Je hoort slechts het geluid van vogels, je voelt de zilte wind.

De kwelders zijn een kwetsbaar gebied en moeilijk toegankelijk. Om toch te kunnen genieten van dit gebied zijn op drie plaatsen korte wandelroutes uitgezet. Zo kunt u toch de kwelders ‘onder de voeten’ beleven. U kunt starten in de Westpolder (boven Hornhuizen), bij Noordpolderzijl en vanuit de Carel Coenraadpolder – nabij Nieuw Statenzijl. De routeomschrijvingen zijn van Het Groninger Landschap, partner in het kwelderherstelprogramma.

Eigendom van de kwelder

Er is in het verleden een langdurige strijd gevoerd over de vraag wie eigenaar is van de buitendijkse landaanwas in de Waddenzee, de zogenaamde kweldergebieden. In 1935 werd de kwestie beslecht met het sluiten van ‘delimitatiecontracten' tussen de particuliere oevereigenaren en het Rijk. De afspraken die in deze contracten zijn gemaakt zijn tot op de dag van vandaag van kracht.

In de delimitatiecontracten is geregeld dat het groene gebied tussen de zeedijk en de kwelderwerken eigendom is van de particulier oevereigenaar. Buiten dit groene gebied loopt een strook met een breedte van driehonderd meter met dammetjes, bezinkvelden en jonge kwelders. Deze ‘delimitatiezone' is eigendom van de oevereigenaren, maar het Rijk is verplicht hier kwelderwerken aan te leggen en te onderhouden. De kwelderwerken beschermen de groene kwelders en de kustlijn en zij vormen een uniek gebied voor vogels en bijzondere planten. Het buitendijks gebied buiten de delimitatiezone is eigendom van het Rijk. Mocht deze zone ooit worden binnendijkt (hetgeen niet meer erg waarschijnlijk is), dan hebben oevereigenaren het recht van eerste koop.

Delimitatiecontracten. Voordat het Rijk met landaanwinningswerken kon starten moest er eerst overeenstemming zijn met de oevereigenaren over de eigendomkwestie. De oevereigenaren beriepen zich op het Ommelander Landrecht van 1601, op grond waarvan zij aanspraak maken op het eigendomrecht van de groene aanwassen. De Code Civiel (1811) van Napoleon verklaarde de toekomstige aanwassen tot staatseigendom. Het Burgerlijk Wetboek van 1838 nam deze bepaling van de bezetter gemakshalve over en de oevereigenaren werden nu gesommeerd de sinds 1811 gevormde kwelders over te dragen aan de Staat. Hierover werd langdurig geprocedeerd tot de Hoge Raad de vordering van de Staat in 1860 afwees. In 1870 verklaarde de Minister van Financiën dat de Staat geen rechten meer zou doen gelden op de groene kwelders. Daarop kwamen verschillende bedijkingen tot stand: de Westpolder (1875), Negenboerenpolder (1872), Eemspolder (1876) en de Lauwerpolder (1892). Het volgende twistpunt was dat het Burgerlijk Wetboek onderscheid maakt tussen natuurlijke en kunstmatige aanwassen. Dit geschil is na 1932 geleidelijk beëindigd, wat heeft geresulteerd in het aangaan van een Acte van dading door het Rijk met de individuele oevereigenaren. Dit zijn de zogenaamde delimitatie-contracten die vandaag de dag nog steeds van kracht zijn!

Samenwerking. In 1923 werd Bond van Groninger Kustwaterschappen opgericht. Deze bond onderhandelde met de staat over landaanwinning en bevorderde de samenwerking tussen oevereigenaren en de overheid. Toen in 1935 de delimitatiecontracten gesloten werden werd de bond omgedoopt tot Vereniging van Delimitanten.
Deze vereniging bleef bestaan tot 1975. In dat jaar besloot het nieuwe waterschap Ommelanderzeedijk dat de zeedijk onteigend zou moeten worden. De eigenaren en pachters van de zeedijk verzetten zich en blazen de Vereniging van Delimitanten nieuw leven in. De naam van de vereniging wordt veranderd in Vereniging van Oevereigenaren en Gebruikers (VOG) en men gaat tot aan de Hogeraad procederen over de onteigeningswaarde van de zeedijk. Uiteindelijk wordt het geschil ten gunste van de dijk- en kweldereigenaren beslist. Sinds die tijd is de VOG een hechte vereniging die de belangen behartigt van oevereigenaren en gebruikers van de zeedijk en het kweldergebied.

Naam	Woonplaats	Telefoon	E-Mail
Klaas Pieter Zuideveld (voorzitter)	Uithuizen	0595-438061	kpzuideveld@gmail.com
Anita Winter (secretaris)	Groningen	050-3140840	winter@boutadvocaten.nl
Edzo Huisman (penningmeester)	Finsterwolde	06-53962651	edzohuisman@hetnet.nl
Remt Meijer	Kloosterburen	06-21582709	rpmeijer@mail.com
Geert Bos	Usquert	06-12650331	bos-schutter@online.nl
Herman Hegge	Kloosterburen	06-53244243	H.J.Hegge@wxs.nl
William de Lange	Kloosterburen	06-30974495	williamdl1@hotmail.com
Paul Berghuis	Usquert	06-10589111	pkberghuis@kpnmail.nl

Welkom op de Groninger kwelders

en bij de VOG

Wandelen over de kwelder

Stap je over de zeedijk dan beland je in een andere wereld. Een hele stille wereld, met schapen als witte stipjes op kleurrijk kwelderland en de grijze zee als horizon. Je hoort slechts het geluid van vogels, je voelt de zilte wind.

Westpolder kwelders

Noordpolderzijl kwelders

Kwelders Dollard

Eigendom van de kwelder

Bestuur

Het huidige bestuur bestuur bestaat uit: